28 Kasım 2021 Pazar

𐱄𐰆𐰺𐰣 ve توران

Her hakkı saklıdır.

"Turan", "Turun", "Torun", "Toran", "Toron" olarak okunabilen 𐱄𐰆𐰺𐰣 sözcüğü, Yenisey yazıtı Barık-1 beŋgütaşında kişi adı olarak geçmektedir; Türkleriŋ yaşadığı bir coğrafya adı olarak değil.

977-1010 arasında yazılan Firdevsî'niŋ Şâhnâme'sinde "Tûrân = توران " adı, İranlı Yûnus ile Tûrânlı Efrâsiyâb = افراسياب (Alp Er Tuŋa) arasında geçen savaş aŋlatılırken Türkleriŋ yaşadığı coğrafya adını tanımlamak için kullanılmıştır. Barık-1'deki " 𐱄𐰆𐰺𐰣 " ile Şâhnâme'deki "Tûrân = توران " birbiriyle ilişkili değildir. İlki Türkçe kişi adı, ikincisi Farsça yėr adıdır.

Farsçasında "Tûrân" olarak tanımlanan coğrafyanıŋ Türkçesi "Türk Ėli" 'dir (= Türkistan).

Farsça "Tûrân" sözcüğü, PanSlavizme karşı bir tepki halinde, özellikle Hüseyinzâde Ali (Tûrân) ve Akçuraoğlu Yûsuf vâsıtasıyla, Rusya’daki Türk aydınları arasında kullanılmağa başlanmış, Osmanlı Devleti’nde 19. yüzyılıŋ ikinci yarısında gelişmeye başlayan Türkçülük hareketiniŋ bir soŋucu olarak bütün Türkler’iŋ birleşmesi şeklinde, Arabca ve Farsça sözcükleriŋ yoğun kullanıldığı Osmanlı dönemi Türkçesinde, Türk siyasî ve edebî literatürüne girmiştir.

8 yorum:

  1. hocam isveçteki futhark yazıtlarının da Türk metni olduğunu paylaşabilir misiniz?

    YanıtlaSil
  2. Hocam Farsların bir balonunu daha patlatmış olduğunuz için teşekkür ederim. Ayrıca Nuray Bilgili’nin de bu konuyla ilgili değerlendirmeleri vardı onlardan haberiniz var mı acaba?

    YanıtlaSil
  3. Hocam paylaşım için teşekkürler. Bu gibi bilgileri ben sosyal medya hesaplarında paylaşıyorum bilgi amaçlı kaynak olarakta burayı ve sizi veriyorum. Sizin için bir mahsuru varmıdır?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kaynak verdikten sonra sorun yok. Siteyi yavaş yavaş tamga.ktu.edu.tr 'e taşıyorum.

      Sil
    2. Teşekkür ederim. Son olarak, Turan milleti,devletleri, milliyetçiligi demek yerine Köl Tigin bengü taşı doğu 26.27. Satırdaki gibi (Türük-Türk milleti, devleti) vb ifadelerde Türk'mü turan'mı kullanılması doğrudur? Yukarıdaki (yenisey barık 1) paylaşımınızın buna cevap olduğunu düşüñüyorum Amaçım paylaşım yaparken biraz daha açabilmek

      Sil
  4. "Turan", Yenisey yazıtı Barık-1 beŋgütaşında kişi adı olarak geçmektedir; günümüzde bilindiği anlamda geçmemektedir. Turan ülkesi = Törük éli demektir. Turan milleti = Törük bödun. Zaten günümüzde Turan ile Türk kasd edilmektedir.

    YanıtlaSil