9 Şubat 2020 Pazar

𐰭 = ŋ , 𐰪 = ñ

Her hakkı saklıdır.

Çoğu arkadaşımız Ulug eŋlik (𐰭) 'yi yazmak için ñ kullanıyor ama bu yaŋlıştır. Ben de 1994'lerden 2010'lara kadar bu hataya düşmüştüm.

ñ = ny/yn harfine karşılıktır (İspanyoncada Siñor uŋ Sinyor okunması gibi). Bilimsel literatürde Ulug eŋlik ŋ = kef-i nun (ڭ) = ŋ harfi ŋ ile yazılır, ñ ile değil; ñ = 𐰪 harfine karşılıktır.

ŋ kutupsuz sessizdir; n+g şeklinde bir çift sessiz değildir; herkes bu yaŋılgıya düşüyor. Aynı şekilde ñ (ny/yn) de kutupsuz sessizdir; n+y şeklinde çift sessiz değildir. Bakıŋız:
http://bilig.yesevi.edu.tr/yonetim/icerik/makaleler/1946-published.pdf (ilk sayfada Öz bölümü)
http://www.tekedergisi.com/Makaleler/1770739505_1sertkaya.pdf (2. sayfa b) maddesi, 3. sayfada e) maddesi ve 4. sayfada h) maddesinden soŋraki paragrafta "Bu mukayeseli imlâlarda da görüleceği üzere ny çift ünsüz değil, tek bir sestir.")

ŋ ve ė yi telefonda yazmakta zorluk çekiyorsaŋız yaptığım şu KökTörükçe klavyeyi kullanabilirsiŋiz; Latin arayüzünde ŋ ve ė vardır. Klavyede dört arayüz var: Latin, simge, Orhun, Yenisey:

19 yorum:

  1. ŋ bunun büyük hali nasıl yazılır ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Not defterini açıp 14A yazıp Alt+X yaparsanız Ŋ veriyor. 14B ise ŋ

      Sil
    2. Evet, not defterinde ve word'de işe yarıyor. Teşekkürler bu değerli bilgi için. 116 = Ė , 117 = ė.

      Sil
  2. Hocam ben mesajlarımda ve iletilerimde nazal n yı kullanmaya özen gösteriyorum ancak nazal n yi ñ harfi şeklinde yazabiliyorum kuyruklu n şeklinde yazmayı bilmiyorum ve internnette de bulamadım. Siz kuyruklu n yi nasıl yazıyorsunuz?...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Kendi yaptığım klavye (http://www.tamga.org/2018/05/android-tabanl-ekran-ustu-on-screen.html) sayesinde telefonda kolayca yazıyorum. Bilgisayarda ise Word'de ekle -> simge de bulabilirsiniz.

      Sil
    2. abi bilgisayar için varmı

      Sil
  3. MS. Word'de: alt tuşu ile birlikte aşağıdaki sayılar yazılırsa, tamgalar kolaylıkla yazılıyor.
    é: alt + 130
    É: alt + 144
    ñ: alt + 164
    Ñ: alt + 165
    Ŋ: alt + 330
    ŋ: alt + 331

    601 ə
    399 Ə

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Bilgilendirme için teşekkürler hocam. Bu ne yazık ki sadece Office uygulamaları için geçerli; Windows sistem fontu alt+255 'den sonrasını desteklemiyor.

      Sil
  4. Я тебя люблю учитель тугрул.

    YanıtlaSil
  5. Merhaba, uzun zamandır sitenizi takip ediyorum.

    Genizsil/nazal sesler ile ilgili sorum var. Şimdi Köktörökçe'de 1 ürün kutuplu n(n1/n2) 2 ürün kutupsuz n(ng ve ny) 2 ürün çift sesli n(nç ve nt/nd) var olduğunu söylüyorsunuz. Lakin neden Köktürkçe'de çift sesli dediğiniz ürünler tek sesli harfler olmasın?

    Genizsil/nasal+Dişsil/Dental ürün nt/nd
    Genizsil/Nasal+Dişyuvasıl/Alveolar ürün n
    Genizsil/Nasal+Artdişyuvasıl/PostAlveolar ürün nç
    Genizsil/nasal+Ön damaksıl/Palatal ürün ny
    Genizsil/nasal+art damaksıl/velar ürün ng

    Şeklinde olamaz mı?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. nç, nd/nt içeren sözcükleri günümüzde de çift sessiz olarak söylüyoruz da ondan. Mesela bunça (=bunca), ança (=anca), törüsinçe (=töresince), Çince'den aldığımız konçuy (Çincesi Goŋju = prenses), sayılarda sıra belirten -nç eki (-nci, üçünç=üçüncü, törtünç=dördüncü, bişinç=beşinci gibi), yinçü (=inci), kondukta kisre (=konduktan sonra), bunda (=bunda), kaganda (kagandan), kılındukda (=kılındığında), oglında (=oğlunda). O zaman nç olarak söylediklerimizin çoğunu günümüzde de nc olarak söylüyoruz, tek sessiz olarak değil. Aynı şekilde o zaman nd/nt olarak söylediklerimizi de şimdi nd/nt olarak söylüyoruz. Bundan dolayı tek sessiz olma olasılığı yok.

      Sil
    2. Anladım. Eğer bu bahsettiğiniz kelimeler tıpkı Uygurlar'da olan y ağzı ve n ağzı olayı gibi ayıg/anıg, koyun, yüz; Osmanlı'da soğra gibi olsaydı o zaman tek sesli oldukları söz konusu olacak mıydı?

      Hattâ şu harflerinin karşılığını ararken şöyle IPA karşılıklarını da bulmuştum, yazayım: n̪ NT/ND, n N, n̠ NÇ, ŋ NG, ɲ NY.

      Diğer merak ettiğim şey ise sitenizde bulamadım, bilmiyorum ama kalın T harfinin direkt doğrudan th/dh gibi peltek bir ses olması mümkün müdür? Ya da tamamen Osmanlıcadaki Tı harfinin suçu mudur? Öyleyse dal harfiyle yazılmasına rağmen yine aynı standartlara tâbi olan kelimeler var. Sizce ortada peltek bir th/dh sesi var mıdır? Tavşan/Đavşan, Taş/Đaş, Dağ/Đağ, Deniz/Đeŋiz, Talay/Đalay, Damar/Đamar vs. vs. vb. şeyler.

      Sil
    3. Arab ط kalın-peltek bir t'dır ama Roman transliterasyonu th değildir, yine t'dır. ض = dh/zh , ث = ts. Yazdığınız sözcükleri eski Tükçeleri tabışgan, taş, tag, teŋiz, taluy, tamar'dır. Buradaki kalın ve ince t'ler peltek değildir. Eski Türkçede peltek hiçbir ses yok.

      Sil