2 Aralık 2017 Cumartesi

Korkmadık, Savaştık!

Tonyukuk Yazıtı, İkinci Taş, Batı Yüzü, 4. - 6. Satır

Olayıŋ tamamını öğrenmek için Bilge Tonyukuk'uŋ öŋcesinde söylediklerine bakabiliriz:
1- Haberci getirdiler. Sözleri şöyle: "Yarış ovasında yüzbiŋ asker toplandı" diyor. Bu haberi duyunca beyler hep birlikte
2- "Dönelim! Temiziŋ (savaşıp yenilmemişiŋ) utancı (savaşıp yenileniŋkinden) daha iyidir." dédiler. "Ben şöyle diyorum: Ben Bilge Tonyukuk! Altay dağlarını aşarak geldik. İrtiş ırmağını
3- geçerek geldik. (Buralara kadar) gelenler "(geliş) zor(du)!" dédiler. (Ama pek de zorluk) hiss étmediler. Galiba Taŋrı Umay, kutsal Yér ve Su (ruhları bize) yardımcı oluverdiler. Niye kaçıyoruz?
4- (Düşman) çok diye niye korkuyoruz? Azız diye niye yenilelim? "Saldıralım!" dédim. Saldırdık, talan éttik. İkinci gün
5- ateş gibi kızıp (üzerimize) geldiler. Savaştık. (Onlarıŋ) iki kanadı bizden yarı yarıya fazla idi. Taŋrı buyurduğu için biz
6- korkmadık, savaştık! Tarduş Şad'a doğru kovalayarak bozguna uğrattık. Kağanlarını tuttuk. Yabgularını, Şadlarını
7- orada öldürdü(k). Elli kadar asker yakaladık. O géce hepsiniŋ halkına (bunlarla haber) gönderdik. O haberi alınca On Ok beyleri ve halkı hep
8- geldiler, boyun éğdiler... devam édiyor
Kaynak: Talat Tekin, "Tunyukuk Yazıtı", Simurg Yayınevi, Ankara, 1994, 

31 yorum:

  1. Hocam sizin fontlarda yaptığınız "z" harfi ile yazıtlardaki "z" harfi tam tersi. Orada bir yanlışlıkmı var? yukarıdaki misal e bakarsanız ne demek istediğimi anlarsınız...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. BK ve KT yazitlarında benim fonttaki gibi, Tonyukuk yazıtında ise tersi şeklinde yazılmıştır. BK ve KT yazıtları daha yeŋi ve gelişmiş olduğu için onu tercih édiyorum.
      http://www.tamga.org/2017/12/tunyukuk-bilge-kagan-kul-tigin.html

      Sil
  2. Hocam esenlikler.. Çeviricideki tamgalar ile Umay yazımı doğru mu? Sanki daha önce bugünkünden farklı idi diye hatırlıyorum

    YanıtlaSil
  3. Tuğrul Bey merhaba,
    Aşağı doğru ok harfi ile başlayan kelime korkmadımız diğeri sünüşdümüz mü ? Sağdan sola okunuyor yani değil mi ?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ok harfi "korkmadımız" ın ilk harfidir. http://www.tamga.org/2015/04/gokturk-harflerini-kullanm-klavuzu.html madde: 19.

      Sil
  4. Hocam aslında sorumun sebebi aşağı doğru ok olan harf ok/ök anlamına geliyor diye anlıyorum okunurken neden kork oluyor ?

    YanıtlaSil
  5. Sayın Hocam Gök Türk yazıtların da en çok dikkatimi çeken kelimeler birinci çoğul şahıs ekleri almış kelimeler. Günümüz Türkçesinde Siz = Korkmadınız - Biz = Korkmadık. Gök Türkçe de Korkmadımız şeklinde. Günümüz Türkçesinde de Korkmadımız şeklinde olması Türkçe için daha uygun değil mi? Yani Siz=Korkmadınız/Biz=Korkmadımız şeklinde. Günümüz Türkçesinde kelimelere (in/ğı) ekledimiz de Sizin=Korkmadığınız/Bizim=Korkmadığımız şeklinde. Yani Gök Türkçe ile ekler aynı oluyor. Aynı durum Sünüşdümüz kelimesi için de geçerli. Yeteriz dil bilgim yüzünden yanlış tesbitte bulunmuş olabilirim! Nedense insanlara bu tip konular anlattığım da kimsenin ilgisini çekmiyor. Ama ben bu tür detaylara her zaman önem veriyorum. (Biz) Korkmadık şeklinde bir yazımın günümüz Türkçesi için bile uygunsuz olduğunu düşünüyorum.

    YanıtlaSil
  6. Hocam süŋüşdümüz kelimesinden Süngüleştik (şavaştık) anlıyorum. Örneğin silahla bir kaç defa vurmak fiili için "Kurşunlamak". Bıçakla bir kaç defa vurmak fiili için "Bıçaklamak" gibi tabirler kullanıyoruz. Burda da savaşmak yerine Süngüleştik tabirini kullanmamışlar mı? Eğer burda ki tabir Süngüleşmek ise. süŋgüşdümüz şeklinde değil de süŋüşdümüz şeklinde okunmasının sebebi nedir? ŋ/ŋg harfinin karşılığı 𐰭 ise. Yeni türkçede ünlü düşmesi var. Örneğin Burun, Burnu gibi. Bu tip bir ünlü düşmesi Gök Türkçede de var mıdır? Var ise Sünüg/Mızrak, ek alınca "benin Sünügüm" yerine "benim Süngüm" şeklinde olur mu? Buna göre kelime süŋgüşdümüz şeklinde değil midir? Kısacası süŋüşdümüz kelimesinde ki 𐰭 harfinin ŋg değil de ŋ şeklinde okunmasının sebebi nedir? Eğer süŋüşdümüz (Savaştımız/Savaştık) kelimesi Süngüleşmek gibi bir tabir olmayıp Süngü/Sünüg gibi bir kelime ile ilgisi yok mudur?Yok ise başından beri gömleğin ilk düşmesini yanlış başladığım için bütün düğmeler yanlış gitmiş demektir :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. "Savaş" ıŋ KökTürükçesi ve eski Uygurcası "süŋüş" dür. "Süngü" nüŋ KökTürükçesi "süŋüg" dür. "Süŋüş" üŋ bence de "süngü" yle ilgisi var. Burada mesele süngü = süŋgü mü yoksa süŋü mü? http://www.tamga.org/2015/02/guncel-turkcedeki-nazal-n-kef-i-nun.html adresine bakarsaŋız, araştırdığım kadarıyla "süngü" deki n Osmanlıca'da normal n ile, DLT de gėŋizcil ŋ ile yazılmış Süngü sözcüğüne eski Uygurca'da rastlamıyoruz, ama süŋüş (savaş) geçiyor. Bir hipotez, süŋü-g, süŋü-ş sözcüğünüŋ kökündeki ŋ niŋ zamanla n-g ye ayrışması ve "süngü" ye dönüşmesi olabilir. Çünkü aynı olay "deŋ" (denk) sözcüğünde de olmuştur. Denk sözcüğü Osmanlıca'da "denk" (normal n + k) ile yazılırken Uygurca'da "deŋ" şeklinde yazılmıştır.

      Sil
    2. Yanılmıyorsam, "Süngü" o kadar eskiye dayanan bir savaş aleti değil zira kökünün de "sündürmek" fiilinden gelmesi muhtemeldir. Süngü kullanmak, maharet isteyen bir savaş aleti olmadığı gibi,umumi taaruzlarda düşmana son darbeyi bir anda vurabilmek için ya da düşmana beklemediği anda kanatlardan süvariler ile bozgun harekatlarında kullanılır. Ağız keskinliğinin hiç bir önemi yoktur, emek isteyen bir işçiliği yoktur, şeklinin önemi yoktur, delici olması için ucu gayet sivri olması yeterli, ve oluklu olması kafidir. İvedilikle orduyu bu silah ile donatabilmek için ustaların kalıp bile kullanmadığı, demiri döverek "sündürdüğü" yani "uzattığı" için "süngü" ismini alması muhtemel. Diğer bir ihtimal de; tüfekli kol mesafesini süngü ile 30-35 cm daha uzatıp yani yine "sündürüp", göğüs göğüse muharebelerde düşmana taktik açıdan üstün gelme. "Süngü" ile KökTürkçe "sünüş" kelimelerinin aynı anlama geleceğini sanmıyorum. Daha eski silahlarımıza "süngü" ismi verilebilirdi, mesela "kargı" neden süngü değil?...

      Sil
  7. Burada Oğuzlar üzerine yaptığı savaşı mı anlatiyor?

    YanıtlaSil
  8. Merhabalar sayın hocam bu sözü dövme yaptırmak istiyorum yukarıdan aşağı olacak şekilde yazımı nasıl olmalıdır?

    YanıtlaSil
  9. Yanıtlar
    1. resmi mi çevirmem gerekiyor harfleri mi

      Sil
    2. Resimde harfler var zaten. İlk resimde en üst satırı kesip alıp, 90 derece çevireilirsiniz.

      Sil
  10. hocam merhaba, bu sözü göktürkçe olarak bir tasarımda kullanacağım. resimdeki gibi olması için klavyede nasıl yazmam gerekiyor?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. 𐰸𐰆𐰺𐰴𐰢𐰑𐰢𐰔:𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢𐰔

      Sil
    2. cevabınız için çok teşekkürler hocam

      Sil
  11. Sayın Tuğrul Hocam
    "Taŋrı buyurduğu için korkmadık, savaştık!" bu kısmı klavyede nasıl Göktürkçe olarak nasıl yazabilirim. Yardımcı olabilir misiniz

    YanıtlaSil
  12. Hocam "azız diye çekinme çoklar diye korkma" Göktürkçe nasıl yazılır tasarım için kullanmak istiyorum. Yardımcı olur musunuz lütfen.

    YanıtlaSil
  13. Korkmadık, Savaştık!

    YanıtlaSil
  14. Hocam Merhaba,

    Muazzam bir iş yapmışınız tebrik ederim. "Korkmadık savaştık" kısmı tam olarak bu oluyor değil mi?

    𐰸𐰆𐰺𐰴𐰢𐰑𐰢

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür ederim. Tam olarak 𐰸𐰆𐰺𐰴𐰢𐰑𐰢𐰔:𐰾𐰇𐰭𐰾𐰓𐰢𐰔

      Sil