18 Eylül 2016 Pazar

"Taŋrı Dėmek Günahtır" Dėyenlere

Her hakkı saklıdır.

Berkant Parlak kardeşimiŋ de dėdiği gibi "Taŋrı adını Kaşgarlı Mahmûd'uŋ Dîvân-ü Lügat'it-Türk'ünden, Ahmed Yesevî'niŋ Dîvân-ı Hikmet'inden, Bilge Kağan'ıŋ Orhun beŋgütaşlarından, Süleyman Çelebi'niŋ Mevlîd-i Şerîf'inden, Yusuf Has Hacip'iŋ Kutadgu Bilig'inden, Yunus'uŋ şiirlerinden öğrenmeyip Amerikan filmleriniŋ dublajlarından öğrenenler elbette "Taŋrı” adına karşı çıkacaktır".

İslâmı kabul ėdene dek Türkler inandıkları yaratıcıya "Teŋri" dėmişlerdir. İslâmı kabul ėttikten soŋra "Taŋrı" kelimesini Allah için kullanmağa devam ėtmişlerdir (taŋrı misâfiri vs...).

Arabça'da "ilâh" = Türkçe'de "taŋrı" demektir. "rabb" ise İbranice'den ("rabi רב") Arabça'ya girmiş "efendi", "yüce" aŋlamına gelen bir kelimedir. "Yâ rabbî, yâ ilâhî" diye dua ėderken aslında "Ey Efendim, Ey Taŋrım" dėyoruz ve bunu günah kabul ėtmezken Türkçe ifade ėtmeyi günah görmek mantıksız değil midir?

İbranice'den Arabça'ya girmiş "rabb", Arabça "ilâh" ve "mevlâ", Türkçe "taŋrı", Farsça Hüda farklı dillerde beŋzer anlamda kelimelerdir.

İslâm'da "Taŋrı" kelimesi zaten Allah'ı işaret ėder ve Allah kasd ėdilir (Tıpkı "ilâh", "rabb" ile Allah'ı kasd étmek gibi).

"E o zaman doğrudan Ey Allah'ım dėseŋize niye "Taŋrı" yı karıştırıyorsuŋuz?" dėyen kişiye de "O zaman sen de "Yâ ilâhî, Mevlâm, Hüdâ" dėme, "Ey Allah'ım" dė!" dėriz!

Farsça kökenli "Hüda" kelimesi Kur'an'da geçmez ama Allah'ı işâret ėtmek için kullanıyoruz. "Mevla", "Rabb" ve "İlâh", Allah'ıŋ 99 isminden değildir ama oŋları da duâ ėderken kullanıyoruz. Biz Allah'a isim takma derdinde değiliz. Hâşâ böyle bir derdimiz de olamaz zaten. Bizim derdimiz, bazılarınıŋ Türkçe'ye uyguladığı çifte standarttır. Arabçasını (ya iİâhî, ya Rabbî, Mevlam neylerse güzel eyler), Farsçasını (Bütün varımı alsın da Hüdâ) kullanarak Allah'ı işâret ėtmeyi günah olarak görmezken, Türkçesini kullanmayı günah görmeleri bizi rahatsız ėtmektedir. "Mevla" da, "Hüdâ" da "İlâh" da bir sakınca görmezken niçin Türkçe dağarcığımızdaki bir kelimeyi (Taŋrı) kayb édelim?

Aşağıda Türkleriŋ İslâmı kabulünden soŋra kullandıkları bazı örnekleri göreceksiŋiz:

Yusuf Has Hacib, Kutadgu Bilig'de "Teŋri 'azze ve celle ögdisin ayur" démiştir.

İlhanlı hükümdarı Ğazan Mahmud dönemine aid bir paranıŋ bir yüzünde Lâ ilâhe illallah Muhammeden Resulullah salli aleyhe. yazıyor. Öteki yüzünde Teŋriyin Küchündür. Ğazan Mahmud. Ğasanu Deledkegülügsen. yazıyor.

Pir-i Türkistan Hoca Ahmed Yesevî'niŋ dilinden:
Teŋri Teâlâ sözin, Resûlullah sünnetin, inanmağan ümmetin, ümmet demes Muhammed.
(Ahmed Yesevi, Divan-ı Hikmet, Yayına Hazırlayan: Dr. Hayati Bice; T.Diyanet Vakfı yayınları. 4. Baskı; 2005-Ankara)

Oğuzlarıŋ destanî hayatını aŋlatan önemli bir eser Dede Korkut Kitabı’dır. Bu eserde İslâm öŋcesi ve soŋrası Türk kültür hayatınıŋ yaŋsımaları birlikte görülmektedir:
Ağız açub öger olsam, Üstümüzde Teŋri görkli. (Ergin, s. 75)
Yücelerden yücesiŋ, Kimse bilmez nicesiŋ, Görklü Teŋri, Çok cahiller seni gökde arar, yérde ister, Sen hod mü’minleriŋ köŋlindesiŋ. (Ergin, s. 184)
(ERGİN, Muharrem, Dede Korkut Kitabı I, TDK yay. Ank 1981)

14. yüzyılda Anadolu’da yazılmış olan Âşık Paşa’nıŋ ünlü Ğarîbnâme adlı eserinden:
Yani kim gök Teŋrisin vurmağ-içün, Yanrı benven diyüben durmağıçün.
(Yani, gökleriŋ de sahibi olan Allah’ı, Taŋrı benim diyerek öldürmek istiyordu.)
(YAVUZ, Kemal, Âşık Paşa, Garib-nâme, TDK yay., Ank 2000, s.825)

Kanuni ve Yavuz dönemlerinde yaşamış olan Edirneli Nazmi'niŋ dilinden:
Kutluluğla geldiğince her uruc, Her Müselman şen olup dutar uruc. Ol ki gerçekten Müselman olmaya, Teŋri saklasun o her gün yer uruc.
(Kutlu Oruç geldiğinde, her Müslüman sevinir, oruç tutar. Gerçekten Müslüman değilse de, Tanrı korusun, o her gün orucunu yer.)
(Edirneli Nazmi, Türk-i Basit isimli eserinden)

Rylands, Kur’an tercümesinde de Tengri kelimesiniŋ ‘’ilâh’’ aŋlamında kullanıldığını, bu kullanılışıŋ daha soŋraki metinlerde de yaygınlaşarak devam éttiğini görürüz:
Ol Tengrı kök içinde idi erür, hem yer içinde idi erür.
(Gökteki ilâh da yerdeki ilâh da O’dur) (Zuhruf 43/84) (Ata 2004: 126)
Yér kök idisi tuta and ol rûzî râstanıŋ mengizlik kim sözleyür sizler.
(Göğün ve yerin rabbine andolsun ki bu vaad, sizin konuşmanız gibi kesin ve gerçektir) (Zariyat 51/23) (Ata 2004:144)

30 yorum:

  1. Çok değerli bir paylaşım olmuş hocam. Teşekkürler.

    YanıtlaSil
  2. Sag ol hocam. Allah razi olsun.

    YanıtlaSil
  3. Websitiniz için çok teşekkür ederim. O çok faydalı hocam.

    YanıtlaSil
  4. Hocam, Saygıyla Alkışlıyorum.

    YanıtlaSil
  5. Nereden geldim bilmiyorum bu siteye lakin doğru yere gelmişim. Çok güzel bir yazı. Kalemine emeğine bilgine sağlık gardaşım..

    YanıtlaSil
  6. SORUN, TÜRKÇEYİ SORUNLU KULLANANLARDAN KAYNAKLANIYOR! TÜR-ÜK=TÜRK OLMAK PAGAN OLMAMAK DEMEK İKEN, ISRARLA PAGANLARIN PUTLARINA/TOTEMLERİNE CİNS İSİM DİYEREK TANRI ADI VERİLMESİ VE TANRI DEYİNCE YAZINIMIZDA KAFA VE KAVRAM KARGAŞASI OLUŞTURULMAYA ÇALIŞILIYOR! SEKÜLERCİLER, TÜRKÜN TANRIDAN TARAFA OLMAK DEMEK OLDUĞUNU BİLİNÇLİ BİR ŞEKİLDE DUMURA UĞRATMAK ADINA, PAGANLARIN TAPTIĞI TOTEMLERİN/PUTLARIN ADLARINI DA TANRI DİYE ADLANDIRMAYA KALKMASI, TANRI TAPICI İNSANIMIZDA TEPKİ OLUŞTURUYOR! İLGİNİZE. Tanrı
    özel ad
    evrenin ve her şeyin yaratıcısı, koruyucusu, yöneticisi olduğuna ve birliğine inanılan yüce varlık, Yaradan.
    Benzer: ALLAH

    YanıtlaSil
  7. Emeğinize,yüreğinize sağlık hocam,çok kıymetli bilgiler.

    YanıtlaSil
  8. Tuğrul Hocam, alfabenin karakter setini, linux web server' lara nasıl tanıtabiliriz? ferayweb@gmail.com' dan irtibata geçerseniz sevinirim.

    YanıtlaSil
  9. Bu konu aklıma geldikçe buradan tekrar tekrar okurum. Bu konuda inat eden arkadaşlarıma da bu yazıyı okuturum. Teşekkür ediyorum.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Son cümle: https://kurul.diyanet.gov.tr/Cevap-Ara/4/-allah--ismi-yerine--tanri--kelimesini-kullanmak-caiz-midir-?enc=QisAbR4bAkZg1HImMxXRn5PJ8DgFEAoa2xtNuyterRk%3d

      Sil
  10. Tanrı Türkleri kendi içindeki caşıtlardan korusun.. Ata dilinden utananı, arap dilini yücelteni kahretsin..

    YanıtlaSil
  11. Bir sorum olacak, sıkça kullandığımız Arapça kökenli bağlaç "ve"nin Türkçe karşılığı "ile" midir? Değilse "ve"nin Türkçe bir karşılığı var mı?

    YanıtlaSil
  12. En güzel isimler Allah’ındır. (Öyleyse) bu isimlerle O’na dua edin. O’nun isimlerinde ilhada/eğriliğe sapanları (kendi hâllerine) bırakın. Yaptıklarının cezasını göreceklerdir. (7/A'râf, 180)

    Tuğrul Hocam sayfanızdaki çalışmalar çok güzel lakin dini konularda aklî hüküm verilemez,Allah subhanehu ve teala'ya Esma'ül Hüsna harici isimlerle hitap etmek haramdır.Vesselam

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Desenize Yunus Emre, Hoca Ahmed Yesevi, Süleyman Çelebi, Yusuf Has Hacib, Kaşgarlı Mahmud ve kullanım örneklerini verdiğim nice müslümanlar hep günah işlediler. Hüda diyen Mehmed Akif de, "ya ilahi" diye dua eden hocalarımız da (ilah=tanrı). "De ki: “İster Allah diye yakarın, ister Rahman diye yakarın. Hangisiyle yakarırsanız yakarın, en güzel isimler O’nundur. Namazında sesini yükseltme, kısma da. İkisi ortası bir yol tut.”" İsrâ / 110. Kur'an'da Allah adı haricinde Allah'a atfedilen diğer isimler sıfat formundadır (şifa veren, bilen, duyan, gören, yaratan, ...) Bunu 99'la sınırlayan Allah mıdır; yoksa bu sıfatları sayan biz insanoğlu mu? Yalnızca Kur'an'da geçen ilahi isimler yüzden fazlayken hadislerde Allah'a atfedilen başka isimler de bulunmaktadır. Allah’ın isimleri 99 ile sınırlı olmayıp bunların dışında başka isimleri de vardır. Söz konusu hadiste 99 sayısının zikredilmesi, sınırlama anlamında değil, bu isimlerin Allah’ın en meşhur isimleri olması sebebiyledir. Bu bilgiyi Diyanet'in sayfasından da araştırabilirsiniz.

      Sil
  13. Bence zoraki Tengri,ki bir yorumda özel ad denmiş, doğru ancak etimolojisine bakmadan Allah yada ilah vs çevirmek çok yanlış. Kökü: Teng(ir) - Tenge *denge, Tengir, dengeyi sağlayan demek.ŞAZ Türkçesinde bugün Dengiz denebilir Tengri yerine. LIR Türkçesini lütfen merak edelim. Tengri yalın ad olarak, ingilizcesi sky anlamına gelir. İlah, put, vs bunlar politeist yada pagan, ve antropomorfik düşüncenin ürünüdür ve yanlıştır. Gök rengini arapça bir söz ile zorla değiştirmiş bizi köle alan alçak Tezikler.

    YanıtlaSil