6 Eylül 2016 Salı

Bilgisayarda KökTörükçe Yazmak

Her hakkı saklıdır.

Yaptığım dünyanıŋ ilk KökTürkçe fontu (1996) ile artık MS Office uygulamalarıyla bilgisayarda KökTürkçe yazabiliyordum. İkinci font 1999’da Erk Yurtsever tarafından yaptırıldı. Soŋra 2004’te ben ikinci fontumu yaptım. Böylelikle KökTürkçe, font kullanan bilgisayar yazılımlarında kullanılmağa başlanmış, belgelerde ve resmlerde görmeğe başlamıştık. Ama bu KökTürkçe fontlar Latin tabanlı fontlardı, yani Latin harfleriniŋ kodlarını kullanıyorlardı.

Bilgisayar fontlarında soldan sağa veya sağdan sola yazmak fonta aid değil, fonttaki harfe aid olan özelliktir. Mesela Times New Roman fontu kullanırken Latin harfleri soldan sağa gider; aynı fontuŋ Arab harfleri sağdan sola gider.

İnternette bulacağıŋız çoğu KökTürkçe font Latin tabanlı KökTürkçe fontlardır. Yani Latin harfleriniŋ karşılığına KökTürk üsükleriniŋ şekli karşılık düşürülmüştür ki siz klavyeden kolayca KökTürkçe yazabilesiŋiz. Siz klavyede K harfine bastığıŋızda, klavye Latin K harfiniŋ kodunu gönderir; bilgisayar siziŋ Latin K harfine bastığıŋızı zann ėder; font içinde Latin K’ya karşılık KökTürk üsüğü grafiğini basar. Burada olay Latin harfleriniŋ kod aralığında gerçekleşir.

Unikod konsorsiyumu KökTürk (Old Turkic) üsükleri için özel bir kod aralığı olmasını 2008'de kabul etti: 
http://unicode.org/charts/PDF/U10C00.pdf

Unikod konsorsiyumunuŋ KökTürk (Old Turkic) üsüklerine atadığı kodlar:

Yani artık KökTürk üsükleriniŋ kendi kod aralığı var: 10C00 – 10C48. Bu aralıktaki üsükler sağdan sola yazılacak şekilde Unikod konsorsiyumu tarafından belirlenmiştir. Ben de artık bu avantajı kullanmak için 2014’ten itibaren Unikod tabanlı KökTürkçe fontlar yapmaya başladım.

Kısaca, Word gibi bir kelime işlemcide KökTürkçe yazabilmek için iki seçenek var:

1 - Başta anlattığım gibi Latin harfleriniŋ kodlarına KökTürk üsükleri karşılık düşürülmüş fontları (yani Latin tabanlı KökTürkçe fontları) kullanmak ki bu şekilde sekiz font yapmıştım: 
https://kok-turk.blogspot.com/2014/12/kokturukce-fontlarm.html

Bu yolla KökTürkçe yazabilmek için normal klavyeŋizi kullanabilirsiŋiz. Ama kelime işlemci, siziŋ Latin harfi girdiğiŋizi zann ėdeceği için metin soldan sağa ilerleyecek; bunu siziŋ düzeltmeŋiz gerekecek. Yani bu yöŋtemiŋ tek faydası: mevcud klavyeŋizden bu tür fontlarla KökTürkçe yazabilmeŋiz.

2 - Unikodda KökTürkçe'ye ayrılmış kod aralığına KökTürk üsüklerini karşılık düşüren bir font kullanmak ki ben bu fontlara Unikod Tabanlı KökTürkçe font diyorum; bu durumda yazı sağdan sola ilerler ve herhangi bir düzenleme yapmaŋıza gerek kalmaz. Bu şekilde yaptığım sekiz fontu: 
https://kok-turk.blogspot.com/2014/12/kokturukce-fontlarm.html adresinden indirebilirsiŋiz. Windows 10 ile beraber gelen Segoe UI Historic, Google'uŋ ücretsiz dağıttığı Noto Sans Old Turkic, internetten bulabileceğiŋiz Quivira, Turik fontları da Unikod tabanlı KökTürkçe fontlardır. Bu durumda üsükleriŋ kodlarını mevcut klavyeden giremezsiŋiz, bizleriŋ hazırladığı sanal klavye yazılımlarına ihtiyaç duyarsıŋız. Bu klavye yazılımlarla 10C00-10C48 aralığında kod girebilirsiŋiz.

Android Tabanlı KökTürkçe Klavye (Android 7 ve öŋcesi): 
https://kok-turk.blogspot.com/2015/06/android-tabanl-gokturkce-klavye-old.html

Android Tabanlı KökTürkçe Ekran-üstü (OnScreen) Klavye (Android 8 ve soŋrası): 
https://kok-turk.blogspot.com/2018/05/android-tabanl-ekran-ustu-on-screen.html

Web Tabanlı KökTürkçe Klavye: 
https://kok-turk.blogspot.com/2016/12/web-gokturkce-klavye.html

Windows Tabanlı KökTürkçe Klavye: 
https://kok-turk.blogspot.com/2016/01/windows-tabanl-gokturkce-klavye-old.html

KökTürk yazısınıŋ yazım kurallarını bilmiyorsaŋız çeviriciler işiŋize daha çok yarayacaktır:

Web Tabanlı KökTürkçe Çevirici ĖŊ: 
https://kok-turk.blogspot.com/2016/01/web-tabanl-gokturkce-cevirici-e.html

Android Tabanlı KökTürkçe Çevirici ĖŊ: 
https://kok-turk.blogspot.com/2015/11/android-tabanl-gokturk-yaz-cevirici-20.html

IOS kullanıcıları Unikod tabanlı KökTürkçe yazmak için web tabanlı uygulamaları kullanabilirler.

17 yorum:

  1. Ağabey dilimize gösterdiğin çaba için Teŋri seŋden razı olsun.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Teşekkür éderim. Ama "senden" normal n ile yazılır. "gösterdiğiŋ" nazal ŋ ile yazılır.

      Sil
  2. yapmış olduğunuz çevirici gerçekten birebir doğru sonuç veriyormu

    YanıtlaSil
  3. Microsoft Windows 10 üzerine yüklü Office Word 2016'ya sizin "KökTürük 2004 Tuğrul Çavdar Uni" fontunu yükledim Word Font sekmesinde görünüyor ama ne sağdan sola yazıyor ne de Orhun karakterlerini basıyor, yalnız Latin (Türkçe) karakterleri soldan sağa yazıyor, yani hiç birşey değişmedi, ne yapmam lazım ?

    YanıtlaSil
  4. ALLAH TÜRK'Ü DEĞİL TÜRK'ÜN GAZABINDAN SİZİ KORUSUN!!!

    YanıtlaSil
  5. Hocam fontları yükledim lakin font seçili olmasına ve hatta harfleri yazmasına rağmen aynı arapçada olduğu gibi sağdan sola yazmıyor. Wordde bilmediğimiz bir ayar mı var?

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Hangi Windows sürümünü ve hangi Office sürümünü kullanıyorsuŋuz? Windows7 ve Office2010 da bu durum oluşuyor. Ama soŋ sürümler: Windows10 ve Office2016 kullanınca hiçbir sorun kalmıyor.

      Sil
    2. Hocam Windows 10 ve Office 2016 kurdum ve unicode ve normal köktürk fontları da yükledim. Lakin sağdan sola yazma çalışmadı bende sitedeki çeviri programını kullanarak copy-paste ile alayım word belgesine diye düşündüm. Bu seferde harflerin sıralanışı hatalı oluyor. Nerede hata yapıyorum?

      Sil
    3. Normalde sıkıntı olmaması lazım ama sizinkine benzer bir sorunla karşılaşan arkadaşım oldu. Arapça dil desteğini kurunca sorunu düzeldi. Belki bu bilgi işinize yarar.

      Sil
  6. Bu arada emekleriniz için Allah sizden razı olsun Tuğrul hocam

    YanıtlaSil
  7. Tanrı ayağınıza taş değdirmesin efendim. Gerçekten güzel hizmet.

    YanıtlaSil
  8. 𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰋𐰃𐰠𐰏𐰤∶𐰚𐰃𐱁𐰤𐰭∶𐰃𐰔𐰔𐱅𐰤∶𐰶𐰃𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼
    𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠𐰤𐰃∶𐰍𐰔𐰑𐰣∶𐰡𐰆𐰣∶𐰋𐰃𐰼𐰯∶𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    𐰉𐰆∶𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰉𐰆𐰞𐰽𐰀∶𐰏𐰼∶𐰢𐰼𐰚𐰀∶𐰖𐰆∶𐰯𐰼𐰚𐰑𐰀
    𐰾𐰼𐰯∶𐱅𐰯∶𐰢𐰃𐰭𐰠𐰼𐰲𐰀∶𐱃𐰃𐰞𐰞𐰀∶𐰦𐰀∶𐰢𐰤∶𐰉𐰺𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰋𐰃𐰠𐰏𐰤∶𐰚𐰃𐱁𐰤𐰭∶𐰃𐰔𐰔𐱅𐰤∶𐰶𐰃𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼
    𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠𐰤𐰃∶𐰍𐰔𐰑𐰣∶𐰡𐰣∶𐰋𐰃𐰼𐰯∶𐰞𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    𐰘∶𐰣𐰀∶𐱅𐰃𐰠∶𐰋𐰃𐰔𐰏𐰀∶𐰾𐰤∶𐰴𐰞𐰍𐰣∶𐰆𐰞𐰍𐰞𐰺𐰑𐰣∶𐰤𐰃𐱁𐰣
    𐰾𐰤∶𐰋𐰃𐰠𐰤∶𐰺𐰸𐰃∶𐰔𐰢𐰦𐰀∶𐰃𐰯𐱅𐰚𐰺𐰞𐰣𐰍𐰢∶𐰏𐰠𐰼

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Altına Türkçe'sini yazarsan sevinirim...🙂

      Sil